Maonesa

Cal é o nome galego desa salsa, tan popular, que se fai con ovo, aceite, unha chisca de sal e vinagre ou limón a vontade? A salsa maonesa chegou a Galiza da man da cociña francesa, que lle chamaba sauce mayonnaise. Os franceses, que nunca perden a posibilidade de atribuírse un bo invento, afirmaban que esta delicia inventárana na cidade Bayonne, no País Vasco Francés pero non daban explicado o m inicial. A pesquisa histórica resolveu o enigma. En realidade, a salsa inventárona en Maó, capital de Menorca, nas Baleares.

Aínda así, os franceses seguen a teimar que foi o xefe de cociña do duque de Richelieu quen inventou a mestura a mediados do século XVIII como maneira de honrar o seu señor, que viña de conquistar a capital mediterránea tras unha dura batalla. Os maoneses complementan o prebe cun bo puñado de allo esmagado. En galego tamén é correcto dicir maionesa.

Cigalas, bogavantes e langostas

Desafortunadamente para vós, non invitamos a mariscada. E menos o fariamos con castelanismos. Ambas as palabras son incorrectas en galego pero teñen truco. A lagosta (non langosta) é un crustáceo pero o nome define moitas especies distintas que se caracterizan pola gran cabeza con antenas e as pinzas. Cando unha lagosta é pequena chámase lagostino e velaí o quid do asunto: a palabra lagostino designa tanto o crustáceo da especie nephrops norvegicus coma o penaus kerathurus. É dicir, para os que non son biólogos, nomea tanto a cigala castelá como o langostino de importación, de cor gris verdosa e que habita os mares do sur.

Crustáceos autóctonos son o camarón (moi bos –e caros– os do Salnés) e o lumbrigante. Bogavante é a tradución ao castelán do nome deste marisco, que tamén se coñece nalgúns outros lugares por cereixo. Coñecedes outros nomes ou historias curiosas dos crustáceos?

Este texto publicouse na sección ANT Lingua no 2010.

Froita escarchada?

Un dos campos nos que máis labor queda para lingüistas, normalizadores e xornalistas é a cociña. Aínda que os receitarios galegos son antigos e a arte culinaria propia é ampla e diversa, existen moitos castelanismos, que aumentan ano a ano por mor de novas técnicas que importamos, directamente na lingua de maior difusión nos medios. Exemplo desta práctica é a palabra escarchada, aplicada á técnica de conservación da froita a base de azucre. En orixe, alguén descubriu o parecido desta froita, usada normalmente nas sobremesas, co aspecto dunha pradaría xeada. O galego podería utilizar un sinónimo seguindo a mesma metáfora pero coidamos máis acaído falar de froita cristalizada. Que vos parece?