Loxa
A palabra loxa existe en galego. Define o lugar de xuntanza dun grupo francmasón e, por extensión, a propia reunión de masóns. Hoxe a masonaría está rodeada de mitoloxía e correron arroios de tinta sobre as súas actividades mais tradicionalmente en Galicia foi un movemento clandestino e minoritario, polo que a palabra é un cultismo que non saíu da letra escrita.
Loxa tamén define nalgúns lugares un pendello pechado para o gando e tamén un lugar destinado nas casas a despensa ou leñeira.
Esta palabra provén do francés loge (cámara, cuarto) e é posible que entrase no galego xa na Idade Media a través dos fluxos de emigración proveniente das terras francas que fundaron ou ocuparon mosteiros en todo o reino, caso de santa María de Melón, por exemplo.
Loge deu en loxe, palabra feminina que non aparece no dicionario da RAG mais si no Estraviz e no Eladio, entre outros, co significado de “tenda onde se compra as cousas correntes da vida”. Tamén se lle deu este nome ao espazo onde os mariñeiros gardaban redes e apeiros.
Vemos que a palabra loxe, mellor ca loxa, pode ser sinónimo perfecto de tenda. En calquera caso, tenda non é castelanismo e non hai por que evitar o seu uso. A palabra é latina e primeiro definiu unha construción portátil ou efémera (significado que aínda se conserva para a tenda de campaña). Como os primeiros negocios que facían venda ao detalle se colocaban en feiras, estendeuse o uso deste vocablo, xa en tempos medievais. Por exemplo, en Ourense existe unha rúa das Tendas, na que se establecían naqueles séculos negocios tan dispares como a prataría, o tallo dos carniceiros ou a venda de herbas medicinais, aproveitando o movemento de veciños ao redor da catedral.
Loxa está emparentado con lonxa. Lonxa deriva de loge tamén, a través do catalán llonja. Hoxe o galego estándar usa a palabra para definir un establecemento de compra-venda de produtos frescos, especialmente peixe.
Dúbidas do galego 